อาหารกับสุขภาพ – กระเจี๊ยบเขียว

ถิ่นกำเนิดดั้งเดิมของกระเจี๊ยบเขียว สันนิษฐานว่าอยู่ในเขตร้อนของทวีปแอฟริกาและเข้ามาในประเทศไทยไม่เกิน 100 ปี แต่ไม่มีหลักฐานว่าเข้ามาเมื่อใด มีชื่อเรียกโดยทั่วไปว่า Lady's Finger ในประเทศอินเดียเรียกว่า บินดี (Bhindi) ส่วนประเทศในแถบเมดิเตอร์เรเนียนเรียกว่า บามี (Bamies) ส่วนในประเทศไทยเรียกแบ่งแยกเป็นภาคดังนี้ ภาคกลางเรียก กระเจี๊ยบ, กระเจี๊ยบมอญ, มะเขือทะวาย, มะเขือมอญ ภาคเหนือเรียกมะเขือพม่า, มะเขือขื่น, มะเขือมอญ, มะเขือละโว้

กระเจี๊ยบเขียวเป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหาร โดยเฉพาะวิตามินซี และแคลเซียมสูง เมื่อเทียบกับผักชนิดอื่น  เราใช้ฝักอ่อนของกระเจี๊ยบเขียวเป็นอาหาร คือขนาดฝักยาว 4-9 ซ.ม. ซึ่งเป็นขนาดที่เก็บเกี่ยวมาบริโภคแล้วจะมีคุณภาพดี อ่อน ไม่มีเส้นใย ฝักกระเจี๊ยบเขียวที่เก็บมาแล้ว ควรนำมาบริโภคทันทีสามารถนำมาประกอบอาหารได้ ตั้งแต่รับประทานเป็นผักจิ้ม ชุบแป้งทอด ยำต่าง ๆ ประกอบอาหารอื่น ๆ เช่น แกงเลียง, แกงจืด และฝักกระเจี๊ยบเขียวตากแห้งสามารถทำชา ซึ่งมีกลิ่นหอมได้อย่างดี 

กระเจี๊ยบเขียว ประกอบด้วยสารจำพวกกัม (gum) และเพคติน (pectin) ในปริมาณสูงทำให้อาหารที่ประกอบขึ้นจากฝักกระเจี๊ยบมีลักษณะเป็นเมือก ซึ่งช่วยป้องกันอาการหลอดเลือดตีบตัน สามารถรักษาโรคความดันโลหิต บำรุงสมอง ลดอาการโรคกระเพาะอาหารและยังมีสารขับพยาธิตัวจี๊ดได้ ซึ่งปรากฏสรรพคุณในตำราแพทย์แผนโบราณ และการทดลองแพทย์แผนใหม่ทั้งในและต่างประเทศ นอกจากนี้ยังใช้ผลแก่บดเป็นผงผสมน้ำดื่ม ในอินเดียใช้เป็นยาแก้บิด, ไอ, หวัด, ขัดเบา, หนองใน ในมาเลเซียใช้รากแช่น้ำรักษาโรคซิฟิลิส ดอก ใช้ตำพอกฝี 

เมล็ดกระเจี๊ยบเขียวให้น้ำมันไม่น้อยกว่า 14 เปอร์เซ็นต์ แล้วยังมีศักยภาพสามารถที่จะนำมาใช้เป็นแหล่งให้โปรตีนโดยมีปริมาณโปรตีนไม่น้อยกว่า 20 เปอร์เซ็นต์ ยังพบว่าเมล็ดกระเจี๊ยบเขียวใช้แทนเมล็ดกาแฟได้ ส่วนเปลือกไม่เหนียวนักใช้ทอกระสอบ, เชือก และทำกระดาษได้ 

กระเจี๊ยบเขียวปัจจุบันเป็นผักส่งออกที่สำคัญของประเทศไทย ซึ่งต่างประเทศนิยมบริโภคแพร่หลาย ตลาดสำคัญคือ ประเทศญี่ปุ่น คนญี่ปุ่นนิยมบริโภค กระเจี๊ยบเขียวมาก เนื่อง จากมีคุณค่าทางอาหารและมีคุณค่าทางสมุน ไพร รักษาโรค

ประเทศไทยปลูกเพื่อการส่งออกฝักสดร้อยละ 95 ของปริมาณการส่งออกทั้งหมดส่งไปประเทศญี่ปุ่น นอกจากนี้ปัจจุบันยังมีการส่งออกในรูปแบบแช่แข็งและบรรจุกระป๋องในน้ำเกลือ โดยตลาดอยู่ที่ประเทศในแถบยุโรป เช่น เยอรมนีตะวันตก อังกฤษ ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ ส่วนตลาดบรรจุกระป๋องแช่ในน้ำเกลือ จะอยู่ที่กลุ่มประเทศในตะวันออกกลาง

ข้อมูล
สุขสาระ มกราคม 2553
https://www.opsmoac.go.th/ubonratchathani-article_prov-preview-392891791886
ขอบคุณภาพประกอบจาก เว็บไซต์ฟาร์มเกษตร

จากสุขสาระ ฉบับที่ 211 เดือนตุลาคม 2564
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)