นพ.กษิดิษ ศรีสง่า
ท่านผู้อ่านครับขณะนี้เรามุสลิมได้ก้าวเข้าสู่เดือนอันสำคัญยิ่งสำหรับพวกเรา นั่นก็คือเดือนรอมฎอน ที่เราจะได้ประกอบกรรมดีอย่างยิ่งอันหนึ่งนั่นก็คือ “การถือศีลอด” ผมก็เลยขอถือโอกาสนี้มาคุยกับท่านผู้อ่านเกี่ยวกับความรู้บางอย่างในการถือศีลอดครับ เช่น มันมีประโยชน์อย่างไร และควรจะปฏิบัติตัวอย่างไร จึงจะได้รับประโยชน์นั้น ๆ อย่างเต็มที่
จริง ๆ แล้ว การอดอาหารนั้น เป็นสิ่งที่มีมานานมากแล้วควบคู่ไปกับการเกิดมนุษย์หรือสัตว์ขึ้นมาเลย ก็ว่าได้ นักวิทยาศาสตร์และนักการแพทย์ได้พบว่า เวลาสัตว์บาดเจ็บมันมักจะอดอาหารและอยู่นิ่งๆ เพื่อให้ร่างกายรักษาอาการบาดเจ็บนั้น ๆ ให้ดีขึ้นเสียก่อน แล้วหลังจากนั้น จึงจะเริ่มทานอาหารใหม่
ในสัตว์บางชนิด เช่นกบหรือหมี จะมีช่วงไม่กินอาหารเลยนานมาก ๆ เรียกว่าช่วงจำศีล ซึ่งพวกนี้สามารถอยู่ได้นานเป็นเดือน ๆ โดยเขาพบว่า ในระหว่างที่มันจำศีลอยู่นั้น ขบวนการของชีวิตหรือเมตาบอลิซึมในร่างกายมันจะช้าลง และใช้พลังงานน้อยลงมาก จนแทบไม่ต้องใช้พลังงานเลย ดังนั้น แม้ไม่ได้ทานอาหารเลย มันก็จะยังคงมีชีวิตอยู่ได้จากพลังงานที่มันสะสมไว้นั่นเอง
ในคนนั้น มีการถือศีลอดอาหารตั้งแต่สมัยท่านศาสดาอิบรอฮีม อะลัยฮิสลาม ดังที่มีกล่าวไว้ว่าท่านเคยถือศีลอดถึงสามวันสามคืนติดต่อกัน หรือท่านศาสดามูซา อะลัยฮิสลาม ที่ท่านได้ขึ้นไปรับคัมภีร์เตารอต ที่พบภูเขาตูริซีนา เป็นเวลาถึงเจ็ดวันเจ็ดคืนโดยไม่ได้กินอาหาร และท่านก็ไม่เป็นอะไรยังแข็งแรงดีอยู่ หรือในพวกโยคีต่าง ๆ ก็มีการอดอาหารกันมากมาย รวมทั้งในศาสนาพุทธ ที่ก็มีการอดอาหารบ้างเช่นกัน แต่ไม่ได้อดทั้งหมด คงเป็นการอดอาหารแข็งที่ต้องเคี้ยวใน พระภิกษุเมื่อเลยเวลา หลังเที่ยงเท่านั้น
ในคนทั่ว ๆ ไป หลายท่านได้ใช้วิธีการอดอาหารเพื่อช่วยให้ตัวเองดีขึ้น เช่นโสคราติสนักพูดของกรีก เวลาจะไปโต้คารมกับใคร เขาจะต้องอดอาหารก่อน เพื่อให้สมองเฉียบแหลมทำงานได้ดีขึ้นและไว้ขึ้น เช่นเดียวกันกับ การีม อับดุล-จัมบาร์ นักบาสเกตบอลที่เก่งมากคนหนึ่งของโลก เป็นอเมริกันมุสลิม ได้เคยเล่าว่า ในการแข่งขันแมทช์สำคัญ ๆ เขามักอดอาหาร เพื่อให้ร่างกายว่องไว และปราดเปรียวขึ้น รวมทั้งมีสติปัญญาเฉียบแหลมขึ้นกว่าเดิม ทำให้ชนะคู่แข่งได้โดยง่าย
นักวิทยาศาสตร์ได้ทำการทดลอง โดยเอาหนอน มาเลี้ยงโดยให้กลุ่มหนึ่ง กินอาหารสลับกับการอดอาหาร อีกกลุ่มหนึ่งให้กินอาหารปกติ เขาพบว่าหนอนที่กิน ๆ อด ๆ นั้น จะแข็งแรงกว่า และอายุยืนกว่าหนอนที่กินตลอดเวลามากมายหลายเท่าเลยครับ ดังนั้น ถ้าเราอยากจะมีอายุยืนและแข็งแรง คงต้องมาถือศีลอดกันให้มาก ๆ แล้วละครับ
สำหรับประโยชน์ของการถือศีลอด ตามแบบอย่างอิสลามนั้น เราจะได้ประโยชน์หลายประการ ขอนำมากล่าวบางส่วนดังนี้ครับ
- การถือศีลอดจะทำให้เราได้รับประทานอาหารเป็นเวลามากขึ้นกว่าเดิม และทำให้โรคกระเพาะมีอาการดีขึ้น
- การถือศีลอดจะทำให้เรารู้จักอดทนเข้มแข็ง และไม่หงุดหงิดง่ายเวลาไม่ได้ทานอาหารตามเวลา หรือเมื่อต้องทำงานจนเลยเวลาอาหารก็สามารถจะทำได้โดยไม่เสียประสิทธิภาพไป
- การถือศีลอดจะทำให้จิตใจสงบลง ทำให้ความดันโลหิตลดลงได้ ทำให้สุขภาพจิตดีขึ้น
- การศีลอดช่วยลดน้ำหนัก และคอเลสเตอรอลได้
- การถือศีลอดจะทำให้ระบบย่อยอาหาร และระบบอื่น ๆ ในร่างกายได้พักผ่อนถึงหนึ่งเดือน และเมื่อกลับมาทำงานอีกครั้งก็จะทำได้ดีกว่าเดิม
- การถือศีลอดจะช่วยให้เราอดสิ่งเสพติดบางอย่างได้ เช่นบุหรี่ ชา กาแฟ หรือน้ำอัดลม สามารถหยุดได้ในช่วงนี้เองครับ
- การถือศีลอดทำให้ร่างกายได้ออกกำลังอย่างสม่ำเสมอถึงครึ่งชั่วโมงต่อวันนั่นก็คือช่วงเวลาละหมาดตะรอเวียะห์ ซึ่ง เท่ากับอัตราการออกกำลังกายสะสมที่จะมีประโยชน์ต่อ เส้นเลือดและหัวใจของเรา ทำให้ช่วยป้องกันโรคหัวใจได้
- การถือศีลอดทำให้เรารู้จักแบ่งปันอาหารกับเพื่อนบ้านหรือญาติพี่น้อง ทำให้ได้บุญ และได้ความสัมพันธ์อันดีกับเพื่อนบ้านหรือพี่น้องด้วย
- การถือศีลอดช่วยให้เราลดค่าใช้จ่ายในการท่องเที่ยวหรือทานอาหารนอกบ้านได้ เนื่องจากไปไหนไม่สะดวกต้องรีบกลับมาละศีลอด และไม่อยากจะไปในที่อโคจร
เหล่านี้เป็นประโยชน์ที่เราจะได้รับจากการถือศีลอด นอกเหนือไปจากบุญกุศลที่พระองค์อัลลอฮ์จะทรงให้กับเรา โดยที่เราไม่สามารถจะคาดคำนวณได้ แต่อย่างไรก็ตาม การที่เราจะได้ผลประโยชน์ตามที่กล่าวมาแล้วนี้ คงไม่ใช่จะได้กันทุก ๆ คน เพราะเคยมีการสำรวจมาแล้วว่า ผู้ที่ถือศีลอดนั้น ส่วนหนึ่ง แทนที่จะมีคอเลสเตอรอลลดลง หลังถือศีลอดกลับมีคอเลสเตอรอลมากขึ้น นั่นก็แสดงว่า การถือศีลอดนี้ไม่ใช่จะได้ประโยชน์มากขึ้นทุก ๆ คนไป แต่กลับจะต้องขึ้นอยู่กับวิธีปฏิบัติของแต่ละคน ดังนั้นคนที่ปฏิบัติได้ดีถูกต้อง ก็จะได้ประโยชน์ ส่วนคนที่ปฏิบัติได้ไม่ดี ไม่ถูกต้อง การถือศีลอดของเขาก็คือ การอดให้ท้องหิวเปล่าโดยไม่ได้อะไรเลยเท่านั้นเอง ดังนั้นการถือศีลอดที่ถูกต้องที่ควรปฏิบัติ จึงเป็นสิ่งที่มุสลิมทุก ๆ คนควรต้องทำให้ได้ เพื่อให้ได้รับผลดีจากการถือศีลอดอย่างเต็มที่ต่อไป วัสสลามฯ
Ramadan tip
ข้อควรปฏิบัติในการถือศีลอดที่ถูกต้อง
- รับประทานอาหารซูโฮร์ให้ใกล้หมดเวลา และรีบแก้ศีลอดเมื่อเข้าเวลา
- ไม่พูดนินทา ไม่คิดร้าย ทำใจให้สงบ อ่านกุรอ่าน
- เคี้ยวอาหารช้า ๆ ห้าสิบครั้งต่อคำ ทานอาหารไม่อิ่มแน่นมาก
- ดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ หลังรับประทานอาหาร
- รับประทานอาหารเหมือนปกติ ไม่ควรเพิ่มอาหารมาก
- เลือกอาหารที่ดีต่อสุขภาพ
- ไปละหมาดตะรอเวียะห์ทุก ๆ วัน อย่างช้า ๆ ไม่รีบ
- แบ่งปันอาหารให้ผู้บวช
- พยายามเลิกสิ่งเสพติดต่าง ๆ เช่นบุหรี่ ชา กาแฟ ฯลฯ
- ควรตรวจร่างกายก่อนเข้าเดือนรอมฎอน และหลังจากสิ้นเดือนรอมฎอน
วิธีการรับประทานอาหารซูโฮร์
- เคี้ยวอาหารช้า ๆ อย่างละเอียด
- ห้ามพูดคุยกันระหว่างรับประทานอาหาร
- รับประทานอาหารไม่ให้อิ่มแน่นมาก แต่ต้องให้อิ่ม
- ดื่มน้ำหลังรับประทานอาหารพร้อมทั้งผลไม้
- ไม่ควรดื่มชา กาแฟ หรือสูบบุหรี่
- ควรรับประทานอาหารที่มีเส้นใยมาก ๆ เพื่อให้อิ่มได้นาน ๆ
วิธีการละศีลอดที่ถูกต้อง
- ละศีลอดด้วยอินทผลัม สองผล กับน้ำเปล่าหนึ่งแก้ว
- ไปละหมาดมักริบก่อนอย่างช้า ๆ
- กลับมารับประทานอาหารใหม่ตามต้องการ อย่างช้า ๆ
- ไม่ควรรับประทานเกินหนึ่งในสามของกระเพาะ
- ไปละหมาดตะรอเวียะห์ทุกครั้ง
- หลังละหมาดให้นอนได้ ไม่ต้องรับประทานอาหารอีก
ระหว่างการถือศีลอด
- ไม่พูดสิ่งที่ไม่จำเป็น ให้พูดสิ่งที่ดี
- ไม่ทำสิ่งที่ไม่จำเป็น ทำเฉพาะสิ่งที่ดี
- ทำใจให้นิ่งสงบ ไม่มองสิ่งยั่วยุต่าง ๆ
- จะมีปวดศีรษะ และหิว อ่อนเพลียในช่วงสามวันแรก หลังจากนั้นจะหายไป
- ให้ทำงานตามปกติ ไม่ใช่นอนอย่างเดียว
สุขสาระออนไลน์ ฉบับที่ 241
เดือนมีนาคม 2568
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
www.muslim4health.or.th
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น