โรคหลอดเลือดสมอง: รู้จักสาเหตุ สังเกตอาการ BEFAST และวิธีป้องกัน

กระทรวงสาธารณสุข รายงานข้อมูล ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ปี 2567 ของระบบรายงานฐานข้อมูลสุขภาพ (HDC) พบว่า โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรของคนไทยสูงเป็นอันดับ 2 รองจากมะเร็ง

โดยพบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองสะสม 358,062 คน และเสียชีวิต 39,086 คน ซึ่งภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีผู้ป่วยและเสียชีวิตสูงสุด โดยเฉพาะจังหวัดขอนแก่น ในปี 2563 - 2565 พบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองรายใหม่กว่า 2,000 คนต่อปี

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke คือ ภาวะสมองขาดเลือดที่เกิดจากหลอดเลือดสมองตีบ อุดตัน หรือมีเลือดออกในสมอง ทำให้เลือดไม่สามารถไปเลี้ยงสมองได้ เซลล์สมองจึงขาดออกซิเจน ส่งผลให้สมองตายในที่สุด

โรคหลอดเลือดสมองแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ 1.โรคหลอดเลือดสมองตีบ กับหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic stroke) และ 2.โรคหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic stroke) ซึ่งทั้ง 2 ประเภท มีสาเหตุสำคัญจากปัจจัยหลักๆ ของผู้ป่วย 10 ประการ คือ 

  1. เป็นโรคความดันโลหิตสูง
  2. เป็นโรคเบาหวาน
  3. เป็นโรคไขมันในเลือดสูง
  4. เป็นผู้มีไขมันคอเรสเตอรอลสูง
  5. เป็นโรคหัวใจ เช่น โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ ชนิด atrial fibrillation ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคลิ้นหัวใจติดเชื้อ
  6. เป็นผู้ที่สูบบุหรี่ หรือได้รับควันบุหรี่ต่อเนื่อง
  7. เป็นโรคอ้วน
  8. เป็นผู้ที่ดื่มสุราหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก
  9. เป็นผู้มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
  10. เป็นผู้ใช้สารเสพติด ยาหรือสารกระตุ้น
สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง คือ BEFAST แบ่งเป็น 
B = Balance เดินเซ เวียนศีรษะ บ้านหมุนฉับพลัน 
E = Eyes ตาพร่ามัว มองไม่เห็น เห็นภาพซ้อนฉับพลัน
F = Face Dropping ใบหน้าชาหรืออ่อนแรง ยิ้มแล้วมุมปากตก 
A = Arm Weakness แขนขาอ่อนแรงข้างใดข้างหนึ่ง กำมือไม่ได้
S = Speech Difficulty ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด พูดลำบาก พูดไม่ได้ พูดไม่ออก
T = Time to call รีบโทรศัพท์แจ้งเจ้าหน้าที่และนำส่งโรงพยาบาลทันที

วิธีการป้องกันไม่ให้เกิดโรคสมองในวัยทำงาน ดังนี้ ตรวจวัดความดันเลือดอย่างสม่ำเสมอ และควบคุมให้อยู่ในระดับปกติ, ควบคุมน้ำหนักให้อยู่เกณฑ์ปกติ ลดน้ำหนักเมื่อเริ่มสูงเกินเกณฑ์, ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ, เลือกรับประทานอาหาร โดยลดอาหารที่มีคอเลสเตอรอลและไขมันอิ่มตัวสูง และทานผักผลไม้ให้มากขึ้น, ลดการดื่มแอลกอฮอล์, หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ และการใช้สารเสพติด, ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี


ข้อมูล
https://www.matichon.co.th/lifestyle/health-beauty/news_5100527
https://www.phyathai.com/th/article/understanding-the-10-risk-factors-for-stroke-prevention-and-early-treatment-ptn


สุขสาระออนไลน์ ฉบับที่ 245
เดือนกรกฎาคม 2568
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
www.muslim4health.or.th 

ความคิดเห็น